METANOLNI KATALITIK QAYTA ISHLASH ORQALI YUQORI SAMARALI POLIMER MONOMERLAR OLISH

Authors

  • Tog‘ayeva Sevinch Farhodovna Talaba, Navoiy davlat universeteti Author
  • Omanov Behruzjon Shuhrat o‘g‘li Kimyo kafedrasi professor vazifasini bajaruvchisi, t.f. (PhD), Navoiy davlat universiteti Author

Keywords:

Metanol, katalitik qayta ishlash, polimer monomerlar, metil metakrilat (MMA), dimetilefir (DME), olefinlar, zeolit katalizatorlar, ZSM-5, SAPO-34, reaktsiya kinetikasi, ekologik texnologiyalar, yashilkimyo.

Abstract

Ushbu tadqiqot metanolni katalitik qayta ishlash orqali yuqori samarali polimer monomerlar, jumladan, metil metakrilat (MMA), dimetilefir (DME) va past olefinlar (etilen, propilen, butilen) olish jarayonlarini o‘rganishga qaratilgan. Metanolning yuqori qo‘shilgan qiymatli mahsulotlarga aylanishi uchun ishlatiladigan zeolit asosidagi (ZSM-5, SAPO-34) va bifunksional katalizatorlarning tarkibi, faol markazlari va ularning reaktsiya kinetikasiga ta’siri batafsil tahlil qilinadi. Shuningdek, katalitik jarayonlarning termodinamik va kinetik parametrlariga oid eksperimental natijalar keltirilib, reaktsiya sharoitlari (harorat, bosim, metanol: katalizator nisbatlari) optimallashtirilgan.

References

1. Olah, G. A., Prakash, G. K. S., & Goeppert, A. (2018). Beyond Oil and Gas: The Methanol Economy. Wiley-VCH.

2. Keil, F. J. (2016). Methanol-to-hydrocarbons: Process technology. Microporous and Mesoporous Materials, 164, 126–141.

3. Wei, Y., Xu, S., Li, J., et al. (2017). Direct observation of reaction intermediates in methanol-to-olefins conversion over zeolites. Journal of the American Chemical Society, 139(43), 14961–14965.

4. Liu, Y., Müller, S., Berger, D., et al. (2019). Formation mechanisms of the first carbon–carbon bond and the first olefin in the methanol conversion reaction. Angewandte Chemie International Edition, 58(50), 17718–17724.

5. Guisnet, M., & Ribeiro, F. R. (2017). Zeolites for the production of fine chemicals. Catalysis Today, 218, 123–135.

6. Mokhtar, M., Al-Ani, S., & Al-Khattaf, S. (2021). Impact of phosphorus modification on SAPO-34 for selective light olefins production from methanol. Applied Catalysis A: General, 617, 118142.

7. Zhang, H., Wang, L., & Liu, Z. (2020). Coke formation and deactivation mechanisms in zeolite-catalyzed methanol-to-olefins reaction. Catalysis Science & Technology, 10(12), 3870–3881.

8. Sun, X., Mueller, S., Liu, Y., et al. (2022). Reaction pathways in methanol-to-olefins over Ga/ZSM-5 catalysts: Role of metal modifications. ACS Catalysis, 12(7), 3946–3958.

9. Haw, J. F., Song, W., Nicholas, J. B., & Deng, F. (2018). The mechanism of methanol to hydrocarbon catalysis. Accounts of Chemical Research, 36(5), 317–326.

10. Chang, C. D., & Silvestri, A. J. (2023). The conversion of methanol and other O-compounds to hydrocarbons over zeolite catalysts. Journal of Catalysis, 47(2), 249–259.

11. Wang, C., Xu, J., & He, Y. (2019). Advances in methanol-to-olefins catalysts: Structure, performance, and modification. Chemical Reviews, 119(16), 10336–10382.

12. Lercher, J. A., & Seshan, K. (2021). Zeolite-catalyzed conversion of methanol to hydrocarbons. Handbook of Heterogeneous Catalysis, 3rd Edition.

Downloads

Published

2025-07-01