KIBERJINOYATCHILIKNI OLDINI OLISHDA ZERO-DAY ZAIFLIKLARNI ANIQLASH VA BARTARAF ETISH
Keywords:
kiberxavfsizlik, kiberjinoyatchilik, zero-day zaifliklar, zaifliklarni aniqlash, axborot xavfsizligi, himoya choralar, ekspluatatsiya, dasturiy ta’minot, ma’lumotlar himoyasi, tahdidlarni aniqlash.Abstract
Axborot texnologiyalari jadal rivojlanib borayotgan hozirgi davrda kiberxavfsizlik muammolari dolzarb masalalardan biriga aylanib bormoqda. Turli dasturiy ta'minot va tizimlardagi zaifliklardan foydalangan holda kiberjinoyatchilar korxonalar, davlat tashkilotlari va oddiy foydalanuvchilarga jiddiy zarar yetkazishi mumkin. Ayniqsa, zero-day zaifliklar — ya’ni ishlab chiquvchilar tomonidan hali aniqlanmagan va tuzatilmagan xavfsizlik nuqsonlari — eng xavfli kiberxavfsizlik tahdidlaridan biri hisoblanadi.
Zero-day zaifliklar kiberjinoyatchilar tomonidan ekspluatatsiya qilingunga qadar aniqlanmasa, katta moliyaviy va axborot yo‘qotishlariga olib kelishi mumkin. Shuning uchun ushbu zaifliklarni erta aniqlash va ularni samarali bartaraf etish usullarini ishlab chiqish muhim ahamiyatga ega. Ushbu maqolada zero-day zaifliklarining mohiyati, ularni aniqlash usullari hamda kiberjinoyatchilikning oldini olish uchun qanday himoya choralarini ko‘rish mumkinligi haqida so‘z yuritiladi.
References
1. Anderson, R. (2020). Security Engineering: A Guide to Building Dependable Distributed Systems. Wiley.
2. Stallings, W., & Brown, L. (2018). Computer Security: Principles and Practice. Pearson.
3. Kaspersky Lab. (2021). Zero-Day Exploits: The Invisible Threat.
4. Symantec. (2022). Internet Security Threat Report.
5. MITRE Corporation. (2023). CVE (Common Vulnerabilities and Exposures) Database.
6. Shostack, A. (2014). Threat Modeling: Designing for Security. Wiley.
7. NIST. (2020). National Vulnerability Database (NVD).
8. Zetter, K. (2014). Countdown to Zero Day: Stuxnet and the Launch of the World's First Digital Weapon. Crown Publishing Group.