DORIVOR O'SIMLIK- MOYCHECHAK (MATRICARIA CHAMOMILLA) ODAM ORGANIZMI UCHUN FOYDASI VA TERAPEVTIK XUSUSIYATLARI
Keywords:
moychechak, Matricaria chamomilla, terapevtik xususiyatlar, dorivor o‘simliklar, xalq taboboti, yallig‘lanishga qarshi, tinchlantiruvchi, antibakterial, immunitetni mustahkamlash, ovqat hazm qilish, farmakologiya, tibbiyot, shamollash, yurak-qon tomir tizimi, teri kasalliklari, stress, uyqusizlik, tabiiy shifobaxsh vosita.Abstract
Ushbu maqolada moychechak (Matricaria chamomilla) o‘simligining terapevtik xususiyatlari va tibbiyotdagi ahamiyati chuqur o‘rganiladi. Moychechak qadimdan xalq taboboti va zamonaviy tibbiyotda keng qo‘llanilib kelayotgan dorivor o‘simliklardan biri bo‘lib, uning biologik faol moddalar bilan boyligi uni turli kasalliklarni davolash va oldini olishda muhim vositaga aylantirgan. Maqolada moychechakning tarkibi, farmakologik xususiyatlari, organizmga ta’siri, kasalliklarni davolash va oldini olishda qo‘llanish usullari tahlil qilinadi.
Moychechakning tarkibida efir moylari, flavonoidlar, kumarinlar, organik kislotalar, polisaxaridlar va vitaminlar mavjud bo‘lib, ular birgalikda yallig‘lanishga qarshi, tinchlantiruvchi, antibakterial, immunitetni mustahkamlovchi va antioksidant ta’sir ko‘rsatadi. Ushbu dorivor o‘simlik asab tizimini tinchlantiruvchi xususiyatga ega bo‘lib, stress, bezovtalik, uyqusizlik va depressiyani yengillashtirishda samarali vosita sifatida qo‘llaniladi. Shuningdek, u ovqat hazm qilish tizimini yaxshilash, oshqozon-ichak muammolarini bartaraf etish, meteorizm va gastrit kabi kasalliklarni davolashda ishlatiladi.
Tadqiqotlar shuni ko‘rsatadiki, moychechak immunitetni mustahkamlash, shamollash va virusli kasalliklarni oldini olishda ham katta ahamiyatga ega. U shuningdek, yurak-qon tomir tizimiga ijobiy ta’sir ko‘rsatib, qon bosimini tartibga solishga yordam beradi. Teri kasalliklari, allergik reaksiyalar va yallig‘lanishlarda moychechak damlamasi, ekstrakti yoki surtmalaridan foydalanish yaxshi natija beradi. Moychechakli vannalar esa terini yumshatish, tinchlantirish va tozalashda samarali vosita hisoblanadi.
Maqolada moychechakning terapevtik xususiyatlari klinik tadqiqotlar va ilmiy adabiyotlar asosida ko‘rib chiqiladi. U turli kasalliklarni davolashda qanchalik samarali ekani va uning zamonaviy farmatsevtika sanoatidagi o‘rni tahlil qilinadi. Shu bilan birga, moychechakning nojo‘ya ta’sirlari, ehtiyot choralari va kontrendikatsiyalari haqida ham ma’lumot beriladi.
Ushbu ish moychechakning dorivor xususiyatlarini yanada kengroq o‘rganish, uni xalq taboboti va zamonaviy tibbiyotda qo‘llash bo‘yicha ilmiy yondashuvlarni tahlil qilishga qaratilgan. Natijalar shuni ko‘rsatadiki, moychechakdan nafaqat an’anaviy tabobatda, balki farmatsevtika, kosmetologiya va dietologiya sohalarida ham samarali foydalanish mumkin.
Bu maqola moychechakning terapevtik xususiyatlari bo‘yicha ilmiy va amaliy ma’lumotlarga ega bo‘lishni istagan mutaxassislar, tadqiqotchilar, tabiblar va umumiy o‘quvchilar uchun muhim manba bo‘lib xizmat qiladi.
References
1. Abduqodirov A., Yo‘ldoshev A. Dorivor o‘simliklar va ularning shifobaxsh xususiyatlari. – Toshkent: Fan, 2018.
2. Karimov M. O‘zbekistonda uchraydigan dorivor o‘simliklar atlası. – Toshkent: O‘zbekiston Milliy ensiklopediyasi, 2020.
3. Rahimov O., Usmonov D. Xalq taboboti va dorivor o‘simliklar. – Samarqand: Zarafshon, 2017.
4. Axmedov E. Fitoterapiya asoslari. – Toshkent: Ibn Sino, 2019.
5. O‘zbekiston Respublikasi Sog‘liqni saqlash vazirligi. Dorivor o‘simliklar va ularning tibbiyotda qo‘llanilishi bo‘yicha qo‘llanma. – Toshkent, 2021.
6. Blumenthal, M., Goldberg, A., & Brinckmann, J. (2000). Herbal Medicine: Expanded Commission E Monographs. American Botanical Council.
7. Srivastava, J. K., Shankar, E., & Gupta, S. (2010). Chamomile: A herbal medicine of the past with a bright future. Molecular Medicine Reports, 3(6), 895–901.
8. McKay, D. L., & Blumberg, J. B. (2006). A review of the bioactivity and potential health benefits of chamomile tea (Matricaria recutita L.). Phytotherapy Research, 20(7), 519–530.
9. Barnes, J., Anderson, L. A., & Phillipson, J. D. (2007). Herbal Medicines. Pharmaceutical Press.
10. González-Burgos, E., & Gómez-Serranillos, M. P. (2012). Terpene compounds in nature: A review of their potential antioxidant activity. Current Medicinal Chemistry, 19(5), 716–744.
