BO’LMACHALAR FIBRILLYATSIYASI VA ISHEMIK YURAK KASALLIGI BILAN OG'IRGAN BEMORLARDA ANTITROMBOTSITAR TERAPIYA ASPEKTLARI(SHARH)

Authors

  • O’ktamova Ruxsora O’tkirjonovna Abu Ali ibn Sino nomidagi Buxoro Davlat Tibbiyot Instituti Oilaviy tibbiyotda ichki kasalliklar kafedrasi assistenti, tayanch doktorant https://orcid.org/0009-0001-7195-5125 Author

Keywords:

ishemik yurak kasalligi; bo’lmachalar fibrillyatsiyasi; profilaktika; antitrombotsitar terapiya.

Abstract

Ishemik yurak kasalligi yurak-qon tomir kasalliklari orasida eng keng tarqalgan bo'lib, bo’lmachalar fibrillyatsiyasi  esa yurak ritmini buzilishining eng ko'p uchraydigan turi hisoblanadi. Ushbu patologiyalar umumiy xavf omillariga ega, bular gipertoniya, qandli diabet, uyqu apnoesi, ortiqcha vazn va chekishni o'z ichiga oladi. Bundan tashqari, yallig'lanish ham har ikkala kasallikning rivojlanishida muhim rol o'ynaydi. Bo’lmachalar fibrillyatsiyasi  bilan og'rigan bemorlarda ishemik yurak kasalligi tarqalish tezligi 17 dan 46,5 foizgacha bo'lsa, ishemik yurak kasalligi bo'lgan bemorlarda bo’lmachalar fibrillyatsiyasi  tarqalishi past bo'lib, faqatgina 0,2–5% ni tashkil etadi. Bo’lmachalar fibrillyatsiyasi  – o'tkir miokard infarkti bilan og'rigan bemorlarda qisqa muddatli va uzoq muddatli yomon prognozning yaxshi ma'lum bo'lgan faktori bo'lib, bu umumiy o'lim ko'rsatkichining sezilarli darajada oshishiga olib keladi. Yurak ritmining buzilishi yurakdagi operatsiyalardan keyin kam uchramaydi va aortokoronar shuntlash operatsiyasidan keyin taxminan 30–40% bemorlarda yuzaga keladi. Taxminan 5–15% holatlarda bo’lmachalar fibrillyatsiyasida koronar arteriyalarni stentlash zarurati tug'iladi va shu bilan birga, aspirinni, klopidogrelni yoki tikagrelorni va peroral antikoagulyantni o'z ichiga olgan uch tomonlama terapiya talab qilinadi. Bu juda ehtiyotkorlik bilan muvozanatli antitrombotsitar terapiyani ko'rib chiqishni talab qiladi, chunki qon ketish xavfi yuqori, insult va stent trombozi xavfi va keyingi o'tkir koronar sindrom kuzatilishi mumkin. Peroral antikoagulyantlar va antiagregantlar, ayniqsa uch tomonlama terapiya birgalikda qo'llanilishi jiddiy qon ketishi xavfini sezilarli darajada oshiradi. Bundan tashqari, og'ir qon ketishi o'tkir koronar sindromdan keyin salbiy natijalar xavfini besh baravar oshiradi. Bo’lmachalar fibrillyatsiyasi  va ishemik yurak kasalligi mavjudligi prognozni yomonlashtiradi, hatto ehtiyotkorlik bilan davolash olib borilgan bemorlarda ham.

References

1. Бокерия Л.А., Ярбеков Р.Р., Сигаев И.Ю., Чигогидзе Н.А., Мерзляков В.Ю., Керен М.А. Сравнение отдаленных результатов коронарного шунтирования и чрескожного коронарного вмешательства с использованием стентов с лекарственным покрытием у больных с многососудистым поражением коронарных артерий и сахарным диабетом. Сердечно-сосудистые заболевания. Бюллетень НЦССХ им. А.Н. Бакулева РАМН. 2014; 15 (5): 37–45. [Bockeria L.A., Yarbekov R.R., Sigaev I.Yu., Сhigogidze N.A., Мerzlyakov V.Yu., Keren M.A. The long-term results of coronary artery bypass grafting vs. PCI with drug eluting stent in patients with diabetes and multivessel coronary artery disease. Serdechno-Sosudistyye Zabilevania. Byulleten' Nauchnogo Tsentra Serdechno-Sosudistoy Khirurgii imeni A.N. Bakuleva (Cardiovascular Diseases. Bulletin of Bakoulev Center for Cardiovascular Surgery). 2014; 15 (5): 37–45 (in Russ.).]

2. Kirchhof P., Benussi S., Kotecha D., Ahlsson A., Atar D., Casadei B. et al. 2016 ESC Guidelines for the management of atrial fibrillation developed in collaboration with EACTS. Eur. Heart J. 2016; 37 (38): 2893–962. DOI: 10.1093/eurheartj/ ehw210

3. Morbidity and mortality: 2012 chart book on cardiovascular, lung, and blood diseases. Bethesda, MD: National Heart, Lung, and Blood Institute; 2012.

4. Naghavi M., Wang H., Lozano R., Davis A., Liang X., Zhou M. et al. Global, regional, and national age-sex specific all-cause and cause-specific mortality for 240 causes of death, 1990–2013: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2013. Lancet. 2015; 385 (9963): 117–71. DOI: 10.1016/S0140-6736(14)61682-2

5. Бокерия Л.А., Шенгелия Л.Д. Лечение фибрилляции предсердий. Часть II. Сегодняшние реалии и завтрашние перспективы. Анналы аритмологии. 2014; 11 (2): 76–86. DOI: 10.15275/annaritmol.2014.2.2 [Bockeria L.A., Shengelia L.D. Treatment of atrial fibrillation. Part II. Current realities and future prospects. Annaly Aritmologii (Annals of Arrhythmology). 2014; 11 (2): 76–86 (in Russ.). DOI: 10.15275/annaritmol. 2014.2.2]

6. Бокерия О.Л., Ахобеков А.А., Шварц В.А., Кудзоева З.Ф. Эффективность приема статинов в первичной профилактике фибрилляции предсердий в раннем послеоперационном периоде изолированного аортокоронарного шунтирования. Вестник Российской академии медицинских наук. 2015; 70 (3): 273–8. DOI: 10.15690/vramn.v70i3.1322 [Bockeria O.L., Akhobekov A.A., Shvartz V.A., Kudzoeva Z.F. Efficacy of statin therapy in the prevention of atrial fibrillation in early postoperative period after coronary artery bypass grafting. Vestnik Rossiiskoi Akademii Meditsinskikh Nauk (Annals of the Russian Academy of Medical Sciences). 2015; 70 (3): 273–8 (in Russ.). DOI: 10.15690/vramn.v70i3.1322]

7. Hohnloser S.H., Crijns H.J., van Eickels M., Gaudin C., Page R.L., Torp-Pedersen C. et al. Effect of dronedarone on cardiovascular events in atrial fibrillation. N. Engl. J. Med. 2009; 360 (7): 668–78. DOI: 10.1056/NEJMoa0803778

8. Patel M.R., Mahaffey K.W., Garg J., Pan G., Singer D.E., Hacke W. et al. Rivaroxaban versus warfarin in nonvalvular atrial fibrillation. N. Engl. J. Med. 2011; 365 (10): 883–91. DOI: АННАЛЫ АРИТМОЛОГИИ • 2018 • Т. 15 • № 1 10.1056/NEJMoa1009638

9. Connolly S.J., Ezekowitz M.D., Yusuf S., Eikelboom J., Oldgren J., Parekh A. et al. Dabigatran versus warfarin in patients with atrial fibrillation. N. Engl. J. Med. 2009; 361 (12): 1139–51. DOI: 10.1056/NEJMoa0905561

10. Van Gelder I.C., Groenveld H.F., Crijns H.J., Tuininga Y.S., Tijssen J.G., Alings A.M. et al. Lenient versus strict rate control in patients with atrial fibrillation. N. Engl. J. Med. 2010; 362 (15): 1363–73. DOI: 10.1056/NEJMoa1001337

11. Kralev S., Schneider K., Lang S., Süselbeck T., Borggrefe M. Incidence and severity of coronary artery disease in patients with atrial fibrillation undergoing first-time coronary angiography. PLoS One. 2011; 6 (9): e24964. DOI: 10.1371/journal.pone. 0024964

12. Otterstad J.E., Kirwan B.A., Lubsen J., De Brouwer S., Fox K.A., Corell P., Poole-Wilson P.A. Incidence and outcome of atrial fibrillation in stable symptomatic coronary disease. Scand. Cardiovasc. J. 2006; 40 (3): 152–9. DOI: 10.1080/14017430600746268

13. Schmitt J., Duray G., Gersh B.J., Hohnloser S.H. Atrial fibrillation in acute myocardial infarction: a systematic review of the incidence, clinical features and prognostic implications. Eur. Heart J. 2009; 30 (9): 1038–45. DOI: 10.1093/eurheartj/ehn579

14. Jabre P., Jouven X., Adnet F., Thabut G., Bielinski S.J., Weston S.A., Roger V.L. Atrial fibrillation and death after myocardial infarction: a community study. Circulation. 2011; 123 (19): 2094–100. DOI: 10.1161/CIRCULATIONAHA. 110.990192

Downloads

Published

2025-06-01