РАҚАМЛИ ҲУҚУҚЛАР: ЯНГИ ҲУҚУҚИЙ МЕХАНИЗМЛАР ҚАНДАЙ ШАКИЛЛАНТИРИЛИШИ КЕРАК?
Keywords:
инсон ҳуқуқлари, рақамлашув, сунъий интеллект, рақамли ҳуқуқлар, қонунчилик.Abstract
Мазкур мақола рақамли трансформация шароитида инсон ҳуқуқларини қайта кўриб чиқиш масаласига бағишланган. Тадқиқотнинг мақсади — рақамли ҳуқуқларни мустақил ҳуқуқий категория сифатида таҳлил қилиш, халқаро тажрибаларни таққослаш ҳамда Ўзбекистон қонунчилигидаги меъёрий бўшлиқларни аниқлашдан иборат. Тадқиқотда тизимли, қиёсий-ҳуқуқий ва танқидий таҳлил усуллари қўлланилди. Хулосаларга кўра, жаҳон амалиётида рақамли ҳуқуқлар аллақачон фундаментал ҳуқуқлар сифатида тан олинган бўлса-да, Ўзбекистонда улар ҳали мустақил ҳуқуқий мақомга эга эмас. Муаллиф томонидан қонунчиликни такомиллаштириш ва рақамли этика тамойилларини жорий этиш бўйича ечим таклифлари ишлаб чиқилган. Хулоса сифатида, рақамли давр талабларига мос ҳуқуқий тизимни шакллантириш ва инсон шахсиятини ҳимоя қилиш устувор вазифа экани таъкидланади.
References
1. Медведев, Д. А. Права человека в цифровом пространстве в эпоху развития цифровых технологий / Д. А. Медведев. — Текст: непосредственный // Молодой ученый. — 2024. — № 16 (515). — С. 231-234. — URL: https://moluch.ru/archive/515/113176/ (дата обращения: 05.06.2025).
2. Цифровые права в России: как защитить себя в интернете. — Текст: электронный // Rusbase. — URL: https://rb.ru/story/digital-rights/ (дата обращения: 06.06.2025).
3. Digital human rights: International-legal and social dimensions / ResearchGate. — Текст: электронный. — URL: https://www.researchgate.net/publication/366981436_Digital_human_rights_International-legal_and_social_dimensions (дата обращения: 07.06.2025).
4. Цифровые права человека: международно-правовое и социальное измерения. — Текст: электронный. — URL: https://d-pravo.ru/d/cifrovye-prava-cheloveka-zashchita-v-ehpohu-novyh-tekhnologij (дата обращения: 08.06.2025).
5. ЮНЕСКО. Рекомендация об этике искусственного интеллекта. — Текст: электронный. — URL: https://www.unesco.org/ru/artificial-intelligence/recommendation-ethics (дата обращения: 08.06.2025).
6. Совет ООН по правам человека осудил практику отключения интернета по решению правительств. — Текст: электронный // Digital Russia. — URL: https://d-russia.ru/sovet-oon-po-pravam-cheloveka-osudil-praktiku-otkljuchenija-interneta-po-resheniju-pravitelstv.html (дата обращения: 08.06.2025).