“MAKON – YO‘L TASHABBUSI” LOYIHASINING MARKAZIY OSIYOGA MANFAATLI HAMDA SALBIY AHAMIYATI

Abstract

Xitoyning 2013-yida boshlangan “Belt and Road Initiatives” (BRI) loyihasi Markaziy Osiyo davlatlaridagi ta’sirini kuchaytirmoqda. Olib boriladigan tadqiqot 2013-2023-yillar oralig’ida Xitoyning Qirg’iziston,Qozog’iston va O’zbekistonga iqtisodiy-siyosiy strategiyasini ikki jihatdan tahlil qiladi. Bir tomondan, bu infratuzilma modernizatsiyasi, investitsiyalar oqimining kirib kelishi, hamda eksport hajmini rag’batlantirishi, boshqa bir tomondan, mamlakatning qarzdorlik xavfiga, ekologik tahdidlar hamda mehnat munosabatlaridagi kamchiliklarga, ishlab chiqarish va mahalliy bozorlar ustidan strategik nazorat kuchayishiga olib kelishi nazarda tutilgan. Xususan, loyihaning asosiy maqsadi - Xitoyning Markaziy Osiyoning neft-gaz resurslariga kirish, transport koridorlarini ochish va ularni diversifikatsiya qilish istagi, hamda Xitoy valyutasi yuanning mintaqaviy valyuta sifatida muomalada bo’lishini maqsad qilgan. Xulosa qilib aytganda, BRI Markaziy Osiyo uchun ham xavfni ham imkoniyatni ifodalashiga qaramasdan, Markaziy Osiyo davlatlarining iqtisodiyoti barqarorligi uchun mahalliy sanoatlarini himoya qilishga, ekologik standartlarni joriy etishga, shuningdek, mehnat huquqlarini mustahkamlashiga bog’liq.