O‘QUVCHI YOSHLARIDA STRESSGA BARDOSHLILIKNI SHAKLLANTIRISH VA BOLALAR O‘RTASIDA SUIQASD HOLATLARINI KAMAYTIRISH YO‘LLARI
Keywords:
Stress, ruhiy bosim, o‘quvchi yoshlar, ruhiy salomatlik, stressga bardoshlilik, suiqasd, suitsid holatlari, oila va maktab munosabatlari, psixologik yordam, depressiya, ijtimoiy tarmoqlar ta’siri, bullying, o‘z joniga qasd qilishning oldini olish, psixologik xizmat, motivatsiya, emotsional intellekt, ruhiy tarbiya.Abstract
Bugungi kunda zamonaviy jamiyatda yosh avlodning psixologik holatini barqarorlashtirish dolzarb masalalardan biri hisoblanadi. Ayniqsa, o‘quvchi yoshlar orasida stress holatlarining ko‘payishi va bu jarayonning suiqasd (suitsid) holatlarigacha olib borayotgani jiddiy e’tibor talab qiladi. Statistik ma’lumotlarga ko‘ra, yoshlar orasida ruhiy bosimga dosh berolmaslik holatlari ortib bormoqda. Bu esa oilaviy muammolar, ta’lim muassasalarida bosim, do‘stlar o‘rtasidagi ziddiyatlar, ijtimoiy tarmoqlardagi zo‘ravonlik va boshqa omillar bilan bog‘liq.
Shu sababli o‘quvchi yoshlarida stressga bardoshlilikni shakllantirish juda muhim. Buning uchun psixologik maslahatlar berish, stressni bartaraf etishning zamonaviy va samarali usullarini o‘rgatish, oila va maktab hamkorligini mustahkamlash zarur. Shuningdek, yoshlar o‘rtasida ijobiy fikrlashni rivojlantirish, o‘zini boshqarish ko‘nikmalarini o‘stirish ham muhim vazifalardan hisoblanadi.
Bolalar va o‘smirlar orasida suiqasd holatlarining oldini olish uchun tizimli profilaktik ishlar olib borish, psixologik yordam xizmatlarini faoliyatini kuchaytirish, ota-onalar va o‘qituvchilarni muntazam ravishda ruhiy tarbiya bo‘yicha o‘qitish lozim. Zero, sog‘lom va barqaror psixikaga ega bo‘lgan yoshlar jamiyatning eng katta boyligidir.
References
1. Karimova R.X. "Psixologiya asoslari" – Toshkent: O‘qituvchi, 2019.
Bu kitobdan stress tushunchasi va psixologik jarayon sifatida stressning talqini haqida ma’lumot olishda foydalanildi (Asosiy qism, 1-bo‘lim).
2. Yo‘ldosheva D. "Yoshlar psixologiyasi" – Toshkent: Fan va texnologiya, 2021.
Yoshlarning ruhiy salomatligi va stressga bardoshlilikni shakllantirish yo‘llari bo‘yicha foydalanildi (Asosiy qism, 3-bo‘lim).
3. Lazarev V.N. "Psixologik xavfsizlik asoslari" – Moskva, 2018.
Stressning jismoniy va ruhiy salomatlikka ta’siri haqidagi ma’lumotlar uchun foydalanildi (Asosiy qism, 2-bo‘lim).
4. "Yosh psixolog" jurnali, 2022-yil, №4
Maktab psixologlari faoliyati va oila-maktab hamkorligi haqida ma’lumotlar (Oldini olish choralari bo‘limi).
5. "Ta’lim va jamiyat" ilmiy-amaliy jurnali, 2023-yil, №2
O‘quvchi yoshlar orasida suitsid holatlarining sabablari va ijtimoiy ta’siri haqida statistik va tahliliy ma’lumotlar (Asosiy qism, 4-bo‘lim).
6. www.ziyonet.uz
Stressni boshqarish bo‘yicha tavsiyalar va o‘quvchilarning ruhiy salomatligini saqlash bo‘yicha uslubiy ko‘rsatmalar (Asosiy qism, 3 va 5-bo‘lim).
7. www.psychologytoday.com
Suitsidning psixologik sabablari va profilaktikasi haqida zamonaviy psixologik yondashuvlar (Asosiy qism, 4-bo‘lim va Xulosa).
8. www.unicef.org/uz
Bolalar va o‘smirlarning ruhiy salomatligi bo‘yicha global tavsiyalar va statistika (Kirish va takliflar bo‘limi).
